یکی از معضلات بزرگ و زمینه‌ساز بسیاری از مشکلات اجتماعی در برخی مناطق، مسئله اعتیاد است. گروه جهادی فرزندان امام روح‌الله در استان گیلان، به‌عنوان مجموعه‌ای پیشرو در اقدامات محرومیت‌زدایی، راهکاری ابتکاری و جامع تحت عنوان «طرح جمعه‌های نور و احسان» برای مقابله با این معضل ارائه کرده است.
آغاز طرح و اهداف اولیه
طرح جمعه‌های نور و احسان از سوی گروه جهادی فرزندان امام روح‌الله طراحی و اجرا شده است. این طرح در راستای ارتباط‌گیری با افراد آسیب‌دیده از اعتیاد و دیگر مشکلات اجتماعی نظیر بی‌خانمانی و شب‌خوابی آغاز شد. هدف اصلی در مرحله نخست، ایجاد اعتماد میان مجموعه جهادی و افراد تحت پوشش بوده است.
در این طرح، تیم‌های شناسایی به‌صورت روزانه در محله‌های هدف مستقر شده و با افراد نیازمند ارتباط می‌گیرند. این افراد سپس به مرکز جهادی منتقل می‌شوند، جایی که خدمات اولیه شامل استحمام، اصلاح سر و صورت، پذیرایی با چای، میوه و غذای گرم به آن‌ها ارائه می‌شود. بنا بر گفته مسئولان گروه، این اقدامات اولیه برای ایجاد یک رابطه مبتنی بر اعتماد و همدلی طراحی شده است.
روند اجرایی طرح
حجت‌الاسلام حقی، از مسئولان گروه جهادی فرزندان امام روح‌الله، درباره روند اجرایی این طرح توضیح می‌دهد:
«ما تیمی از دوستان متخصص داریم که با افراد آسیب‌دیده ارتباط می‌گیرند. در این گفتگوها، مشکلات افراد شنیده می‌شود و نیازهای اولیه‌شان رفع می‌گردد. بسیاری از این افراد دنبال کسی هستند که به صحبت‌هایشان گوش دهد و پس از مدت‌ها احساس امنیت و همدلی کنند. پس از ارتباط‌گیری، مراحل خدمات‌رسانی آغاز می‌شود؛ شامل استحمام، تعویض لباس، پذیرایی و مشاوره.»
یکی از نقاط قوت این طرح، استفاده از الگوهای موفق دیگر مناطق است. به‌عنوان مثال، گروه جهادی از تجربه حاج آقای هلالی در تهران الهام گرفته و آن را متناسب با ظرفیت‌های استان گیلان اجرا کرده است. افراد مراجعه‌کننده پس از پذیرش، شناسنامه‌دار می‌شوند تا امکان پیگیری مستمر فراهم شود.
دستاوردهای طرح
طرح جمعه‌های نور و احسان، علاوه بر کمک به رفع مشکلات اولیه افراد آسیب‌دیده، توانسته است تحولات مثبتی در زندگی برخی از آن‌ها ایجاد کند. حجت‌الاسلام حقی در این‌باره می‌گوید:
«در سه ماه اول اجرای طرح، برخی افراد به‌صورت داوطلبانه اعلام کردند که از زندگی در اعتیاد خسته شده‌اند و خواستار درمان هستند. یکی از این افراد که پیش از این آرایشگر بوده، پس از بهبودی به گروه پیوسته و اکنون در خدمت دیگران است.»
از دیگر نتایج این طرح، افزایش مشارکت مردم محله است. بنا بر گفته حجت‌الاسلام حقی، مردم محله به‌صورت گسترده در اجرای این طرح همکاری کرده‌اند، از تأمین هزینه‌ها گرفته تا کمک‌های غیرمالی. وی اظهار داشت:
«این طرح باعث شده مردم محله حس بهتری نسبت به زندگی خود پیدا کنند. آن‌ها شاهد تغییراتی در رفتار و ظاهر افرادی هستند که قبلاً در خیابان شب‌خوابی می‌کردند و اکنون به مسیر جدیدی از زندگی برگشته‌اند.»
الگویی برای فعالیت‌های جهادی محله‌محور
گروه جهادی فرزندان امام روح‌الله در سال ۱۳۹۷ با حضور در بحران سیل استان گلستان فعالیت خود را آغاز کرد و به‌مرور به فعالیت‌های محله‌محور روی آورد. این تغییر رویکرد پس از تأکیدات مقام معظم رهبری مبنی بر تمرکز گروه‌های جهادی بر مناطق محلی و تخصصی صورت گرفت.
حجت‌الاسلام حقی توضیح می‌دهد:
«ما در ابتدا قصد داشتیم در سطح کشور فعالیت کنیم، اما پس از مدتی متوجه شدیم که توان و ظرفیت ما محدود است. به همین دلیل، یکی از محله‌های کمتر برخوردار شهر را انتخاب کردیم و فعالیت‌های خود را به‌صورت متمرکز در این منطقه آغاز کردیم.»
گستره فعالیت‌ها
علاوه بر اجرای طرح جمعه‌های نور و احسان، گروه جهادی فرزندان امام روح‌الله به رفع نیازهای درمانی، معیشتی و ساخت مسکن برای محرومان نیز می‌پردازد. تاکنون این گروه موفق به ساخت ۱۴ واحد مسکونی برای خانواده‌های محروم در گیلان شده است. همچنین اقدامات تربیتی و فرهنگی، مانند برگزاری مراسم روضه و فعالیت‌های مذهبی نیز در برنامه‌های این گروه جای دارد.
پیام پایانی
حجت‌الاسلام حقی در پایان تأکید کرد که فعالیت جهادی از محله‌های خودمان آغاز می‌شود. وی گفت:
«اگر گروه‌های جهادی به‌جای تمرکز بر مناطق دوردست، ابتدا از محله‌های خود شروع کنند و مشکلات را خانه‌به‌خانه حل کنند، شاهد تحولی بزرگ در کشور خواهیم بود. این شبکه اجتماعی که در یک محله شکل می‌گیرد، می‌تواند به محله‌های دیگر و در نهایت به کل کشور گسترش یابد.»
طرح جمعه‌های نور و احسان، الگویی موفق برای فعالیت جهادی محله‌محور است که نشان می‌دهد با اعتمادسازی و مشارکت مردمی، حتی بزرگ‌ترین مشکلات نیز قابل حل است.
